Новини освіти і науки:

G+

Тлумачний словник
Авто
Автоматизація
Архітектура
Астрономія
Аудит
Біологія
Будівництво
Бухгалтерія
Винахідництво
Виробництво
Військова справа
Генетика
Географія
Геологія
Господарство
Держава
Дім
Екологія
Економетрика
Економіка
Електроніка
Журналістика та ЗМІ
Зв'язок
Іноземні мови
Інформатика
Історія
Комп'ютери
Креслення
Кулінарія
Культура
Лексикологія
Література
Логіка
Маркетинг
Математика
Машинобудування
Медицина
Менеджмент
Метали і Зварювання
Механіка
Мистецтво
Музика
Населення
Освіта
Охорона безпеки життя
Охорона Праці
Педагогіка
Політика
Право
Програмування
Промисловість
Психологія
Радіо
Регилия
Соціологія
Спорт
Стандартизація
Технології
Торгівля
Туризм
Фізика
Фізіологія
Філософія
Фінанси
Хімія
Юриспунденкция

Myradowa G.B, Esenowa O.J., 6 страница

- sagçy padikal partiýalar (faşistik)

- konserwatiw partiýalar

- burzuaz – liberal

- burzuaz – reformistik

- sosial – demokratik

- çepçi – sosialistik

- kommunistik

Partiýalar aňladýan bähbitleri nukdaýnazardan

- synpy

- halky

- populistik

partiýalara bölünýär:

Synpy partiýa – haýsydyr bir anyk alnan synpyň bähbitlerini aňlatmaga gönükdirilen.

Halky partiýa – dürli sosial toparlaryň bähbitleriniň deňagramlylygyna gönükdirilen

Populistik partiýa – hemişe haýsydyr bir anyk alnan toparyň bähybitlerini araýar, ýöne bu barada onuň ýolbaşçysy hiç zat ýaňzytmaýar.Bular özlerini tutuş halkyň bähbitleri ugrunda göreşýän aladalanýan edip görkezmäge çalyşýarlar.

Häzirki wagtda syýasy partiýalaryň birnäçe görnüşi bar:

1. Kadrlar partiýasy.

2. Köpçülikleýin partiýalar.

3. Saýlawçylar partiýasy.

4. Dolandyryjy partiýa.

5. Oppozision partiýa.

6. Awangard partiýa.

Häzirki zamanda umumy kabul edilen we has şowly klassifikasiýa M. Dýuwerže degişlidir. Ol partiýalary içki durmuşynyň gurluşyna we strukturasyna esaslanyp bölüpdir. Ol kadrlar hem-de köpçülikleýin partiýalary ýüze çykarypdyr.

Kadrlar partiýasy entek saýlaw hukuklary çäklendirlenkä döräpdirler. Ýapyk syýasy giňişlikde kadrlar partiýasy häkimlik ediji synplaryň, ilki bilen buržuaziýanyň syýasy bähbitlerini goraýan serişde bolupdyr. Olaryň maksady saýlawlarda ýeňmek. Onuň üçin olar öz sanlaryny köpeltmäge çalyşman, saýlawçylara tasir edip biljek elitalary birleşdirmäge çalşypdyrlar.

Kadrlar partiýalarynyň esasy struktura alamaty-komitetler. Olar territorial prinsipi boýunça döredilýär, agzalarynyň sany köp bolmaýar. Komitetleriň esasy wezipesi saýlawdan öňki kompaniýalary gurnamak we geçirmek. Komitetleriň agzalary häkimiýet organlaryna saýlawlar üçin kandidatlary saýlaýarlar we olar barada jemgyýetçilik pikirini öwrenýärler. Komitetleriň işi saýlawlardan öň has aktiwleşýär, soňra bolsa ýatyşýar. Komitetler awtonom ýagdaýynda, olar bir-biri bilen örän gowşak gatnaşykda. Olaryň ähli işleri posta hödürlenýän kandidatyň daşynda jemlenýär. Şeýle prinsiplerde guralan partiýalarda agzalyk wznoslary yzygiderli tölenýän, agzalyk guramalary ýok. Bu hem Dýuweržä olary “kadr partiýalary” diýip atlandyrmaga esas bolýar.

Köpçülikleýin partiýalar-ähliumumy saylaw hukuklarynyň girizilmegi bilen döreýär. Saýlaw hukuklarynyň girizilmegi bilen döreýär. Bu partiýalar köpçülikleýin häsiýete eýe bolan täze tipli partiýalar. Partiýalaryň ilkinji guramalary territorial we önümçilik prinsipi boýunça gurulýar. Ýöne komitetlerden tapawutlylykda olar täze agzalar üçin açyk bolýarlar. Ondan başga-da köpçülikleýin partiýalaryň ilkinji guramalary öz hatarlaryny doldurmaga çalyşýarlar. Bu hem partiýanyň wznoslaryň hasabyna ýaşaýandygyna şaýatlyk edýär. M.Dýuwerže köpçülikleýin partiýalaryň 3 görnüşini ýüze çykarypdyr: sosialistik, kommunistik, faşistik.

Günbataryň jemgyýetiniň ykdysady, medeni, sosial sferalarynda üýtgeşmeleriň netijesindeamerikan politology Dž. Sartorri Dýuwerženiň klassifikasiýasyny ýene bir täze partiýa bilen –saýlawçylar partiýasy bilen doldurýar. Saýlawçylar partiýasy hiç hili ideologiýa bilen bagly bolmadyk, umumy milli bähbitleri goramaga çalyşýar. Şeýle partiýalara ýewropanyň sosial-demokratik we ABŞ-nyň respublikan partiýasy degişlidir. Dýuwerženiň klassifikasiýasyndan başgada Sartorriniň klassifikasiýasy bar. Ol partiýalary “Dolandyryjy” we “oppozision” partiýalara bölýär. Dolandyryjy partiýalar- bu partiýalar saýlawda üstün çykan we hökümeti emele getiren partiýalar.

Oppozision partiýalar-saýlawlaryň netijesinde häkimiýet funksiýalaryny amala aşyrmak mümkinçiliginden mahrum bolan partiýa ýa-da partiýalar koalisiýasy. Oppozision partiýa konstitusion gurluşy üýtgetmäge ýa-da bar bolan syýasy sistemany dargatmaga çalyşmaýar. Iňlis alymy (XVIII asyr) G.Bolinbrok oppozisiýanyň aşakdaky ýaly funksiýasyny kesgitleýar.

a)Hökümetiň işindäki kemçilikleri we ýetmezçilikleri görkezmek, tankytlamak;

b) Ýüze çykan problemalaryň çözgüdiniň dürli ugurlaryny hödürlemek.

c) Häkimiýet başyndakylaryň işiniň konstitusiýa bilen baglanyşygyna gözegçilik etmek;

d) Bar bolan hökümeti indiki saýlawda çalyşmak;

Partiýanyň ýene bir görnüşi awangard partiýa. Awangard partiýa bar bolan jemgyýetçilik gurluşyny rewolýusion ýol bilen üýtgetmäge çalyşýar. Oňa mysal edip kommunistik partiýany, faşistik we neofaşistik partiýany görkezmek bolar.

Partiýanyň ýerine ýetirýän işi (funksiýasy)

Syýasy partiýalar jemgyýetiň dürli ugurlarynda ýagny ykdysady, sosial we medeni ösüşinde, taryhy we milli däplerinde birmeňzeş rol oýnamaýar. Şonuň üçinem syýasy partiýalaryň birnäçe ýerine ýetirýän wezipesini (funsiýasyny) ýüze çykarmak bolýar.

1. Uly sosial toparlaryň bähbitlerini umumylaşdyrmak we ylalaşdyrmak

2. Uly sosial toparlaryň işjeňligini we ösüşini gazanmak.

3. Syýasy pikirleriň, doktrinalaryň döremegine ýardam etmek.

4. Döwletde syýasy hakimiýet ugrunda göreşmek .

5. Jemgyýetçilik pikiriniň emele gelmegi we jemlenmegi, syýasy sosiallaşmak.

6. Jemgyýeti bütewi ýa-da bölekleýin syýasy taýdan terbiýelemek.

7. Döwlet apparaty üçin, kärdeşler arkalaşyklary üçin, jemgyýetçilik guramalary üçin kadrlar taýýarlamak.

Diňe belli bolşy ýaly syýasy partiýalar dürli gatlaklaryň we synplaryň bähbitlerini goramak üçin döreýärler. Partiýalaryň mukdary jemgyýetdäki sosial, ykdysady, medeni we dini deňsizliginiň derejesini görkezýär. Jemgyýetde näçe ykdysady, sosial, medeni gatlaklaryň derejesi bolsa, şonça-da onda partiýalaryň sany köp. Şeýlelikde her partiýa bir sosial toparyň bähbitlerini goraýar. Käbir partiýalar, mysal üçin: KPSS bütin jemgyýetiň bähbitlerini goraýar. Syýasy partiýalaryň we olaryň arasyndaky gatnaşyklaryň jemi partiýa sistemasyny düzýär. Partiýa sistemalaryny mukdar we hil çäkleri boýunça tapawutlandyrýarlar.

1) Bir partiýaly sistema, munda döwlet häkimiýetini ýeke täk partiýa dolandyrýar. Adatça şeýle sistema totalitar ýa-da awtoritar režimlere häsiýetlidir.

2) Iki partiýaly sistema-munda partiýalaryň sany birnäçe, ýöne olaryň 2 sanysy has täsirli bolýar. Bu sistema durnukly hökümeti döretmäge mümkinçilik berýär. Şeýle hökümet jemgyýetde çuňňur öwürlişikler getirmäge ukyplydyr. Iki partiýaly sistemanyň klassiki mysaly hökmünde Welikobritaniýany görkezmek bolar. Ýurtda häkimiýet başyna leýboristik we konserwatiw partiýa gezekleşip geçýärler.

Köppartiýaly sistema ýurduň syýasy durmuşynda köp ýa-da iki partiýa işjeň rol oýnaýar. Partiýalaryň köplügi sosial bähbitleriň çylşyrymlydygyny görkezýär. Şeýle sistema ylalaşygyň, kompromisiň gözleginde bolýar, ýagny partiýalaryň hiç biriniň artyk syýasy häkimiýeti ýok. Köppartiýaly sistema Günbatar Ýewropa ýurtlary girýär. Olarda ykdysady, milli, dini we ideologik aýratynlyklary partiýalaryň köplügini döredýär. Mysal üçin: Italiýada-14 partiýa, Gollandiýada-12, Şwesiýada, Daniýada, Norwegiýada bäş we ondan-da köpräk partiýalar bar.80-nji ýyllaryň ahyrynda 90-njy ýyllaryň başlarynda KPSS-iň dargamagy bilen Russiýada hem köp partiýalylyk sistemasy emele geldi.

Partiýa sistemalary partiýalaryň syýasy agramy boýunça tapawutlandyrylýar. Syýasy partiýalaryň orny, olaryň döwlete we jemgyýete täsiri birmeňzeş däl. Jemgyýete we häkimiýete ýetirýän syýasy täsiriniň masştaby partiýa sistemasynyň içki gatnaşyklarynyň häsiýetini kesgitleýär. Partiýalaryň syýasy täsiri 3 alamatdan ybarat: a) partiýanyň agzalarynyň sany, b) oňa ses beren saýlawçylaryň sany, w) partiýanyň saýlawlarda alan deputat mandatlarynyň sany.

5. Syýasy hereketler, onuň maksady we häkimiýete täsiri.

Syýasy partiýalar syýasy hereketler bilen berk baglanyşyklydyr.Umumy maksady gazanmak üçin adamlaryň özbaşdak meýletin birleşmegi jemgyýetçilik hereketiniň bir görnüşidir.Jemgyýetçilik – syýasy hereketler adamzat jemgyýetiniň durmuşynda möhüm rol oýnadylar häzirki wagt hem ol dowam edýär.

Syýasy hereketler syýasy partiýalardan tapawutlanýarlar.

- esasy tapawut ideologiýa gatnaşyklary birmeňzeş bolsa-da, olar dürli düzümli, dürli kysymly bolmagy.

- hereketlere dürli ideýa – syýasy garaýyşly adamlar, haýsydyr bir maksady gazanmak üçin goşulyp bilerler.

- syýasy partiýalara seredeniň-de hereketlere dürli sosial, etniki toparlar goşulyp, ol giň gerimde ýaýbaňlanýar.

- syýasy partiýalaryň dürli bähbitleri araýan köp ugurly maksatnamasy, platformasy bolsa herektler bular ýaly wezipeleri öz öňünde goýmaýar.

- syýasy hereketler partiýalardan tapawutlylykda häkimýet ugrunda göreşmeýär.

Jemgyýetiň işlerini dolandyrmaga ilatyň giň gatlaklaryny çekmeklige gönükdirilen syýasy sistemanyň iňňän möhüm elementleriniň sferasynda jemgyýetçilik – syýasy guramalara we hereketlere aýratyn orun berilýär.

Jemgyýetçilik – syýasy guramalar toparlaýyn bähbitler esasynda ýüze çykýan sosial maksatlary gazanmak üçin raýatlaryň döwletden daşary, özbaşdak, meýletin birleşmeleridir.

Her bir medeniýetleşen, demokratik jemgyýetde ýurduň ilatynyň köpüsi öz içine alýan jemgyýetçilik – syýasy guramalaryň ýaýbaňlanan seti bar. Olar profsoýuzlar, zähmetkeşleriň assosiasiýalary, ýaşlar birleşikleri, ylmy jemgyýetler we başgalardyr.

Häzirki zaman köpçülikleýin jemgyýetçilik guramalarynyň häsiýetli aýratynlygy olaryň, adatça, ýa syýasat bilen gönüden–göni baglanyşyklydyklaryndan ýa-da oňa gyýtaklaýyn täsir edýändiklerinden ybaratdyr. Munuň beýle bolmagynyň sebäbi durmuşy özgertmegiň we gowulandyrmagyň özlerine baglydygyna adamlaryň düşünip başlaýandyklarydyr.

Öz işjeň, formal däl guramalaryň hem hereketleriň artmagy, okuw jaýlarynda – mekdeplerde, ýokary okuw jaýlarynda, kollejlerde öz-özüňi dolandyryş başlangyçlarynyň ösmegi biziň günlerimiziň aýratynlygy boldy. Ýaşlaryň jemgyýetçilik birleşmeleriniň absolýut köplügi jemgyýet üçin peýdaly iş bilen meşgullanýar. Olar hem syýasy klublardyr, hem ýaşlar inisiatiwasynyň fondlarydyr, hem taryhy ýadygärlikleri goramak ugrundaky hereketlerdir, hem döredijilik ýaşlar assosiasiýalarydyr, hem ýaşlaryň ýaşaýyş jaý – guruşyk kooperatiwleri we beýlekilerdir.

Dünýäniň medeniýetleşen ýurtlarynda jemgyýetçilik durmuşynda özişjeň guramalaryň rolunyň örän uludygyny belläp geçmek gerek. Meselem: ABŞ-da olar 40 milliona golaý adamy öz içine alýarlar. Meýletinlik hasaplarynda hereket edip, olaryň her biri jemgyýetçilik tertibini saklamak, sarp edijileriň hukuklaryny goramaga, töwerekdäki sredany goramaga we işiň beýleki görnüşlerine hepdede orta hasap bilen 10 sagat sarp edýär.

Soňky wagtlarda jemgyýetçilik – syýasy durmuş meýdanyna professional, sosial, administratiw – territorial we beýleki ölçegler boýunça düzülýän täze guramalar hem hereketler çykýarlar. Diňe Russiýa Federasiýasynyň territoriýasynda soňky 5 ýylyň içinde 20 müňden köpräk täze jemgyýetçilik – syýasy gurama döredildi. Jemgyýetçilik guramalarynyň 32-sini özünde birleşdirýän Umumymilli “Galkynyş”hereketi we onuň lideri TDP-Türkmenistanyň Demokratik partiýasy ýurduň jemgyýetçilik syýasy durmuşynda öň hatarda barýar.Olar Garaşsyzlygyň ilkinji günlerinde döredilip, häzir jemgyýetiň jebisligi we progress ugrunda çykyş edýän ägirt kuwwatly, abraýly täsirli güýje öwrüldi.Olar uçursyz uly özgerişlikleri amala aşyrmaga işjeň gatnaşýarlar, halkuyň we döwletiň bähbitlerine yhlas bilen goraýarlar.TDP bu gün öz hatarlarynda 150 müňe golaý agzasy bolan 5 welaýat, 13 şäher, 49 etrap we tas 5000 diýen ýaly ilkinji guramalardyr.Partiýa komtetleri we ilkinji guramalar adamlara döwletiň içeri we daşary syýasatyny düşündirýärler, ýurduň durmuşynyň gündelik täzelikleri barada gürrüň berýärler halkyň has agzybir, has jebis bolmagyna ýardam edýärler.

Jemgyýetçilik guramalary we birleşmeleri bilen bir hatarda jemgyýetçilik hereketleri ýagny territoriýa taýdan bölnen adamlaryň dowamly bileleşikli hereketleri jemgyýetiň syýasy durmuşynda barha has görnükli rol oýnaýarlar.

Gurluşy taýdan resmileşen we bir pikirdeş adamlary birleşdirýän jemgyýetçilik – syýasy guramalardan tapawutlanyp, jemgyýetçilik hereketleri resmileşen däldirler, indiwidual agzalygy ýok, adamlary ozaly bilen umumy bähbitler esasynda jebislendirýärler we anyk maksatlary hem wezipeleri gazanmak üçin döredilýärler, şol maksatlar we wezipeler bolsa gozganagandyrlar hem-de hemişe giňelip, görnüşlerini üýtgedip bilerler. Meselem, planetanyň millionlarça adamlary ýadro urşunyň salýan howpunyň öňüni almaga dyryşýarlar, parahatçylygy goramak ugrunda edilýän işlere işeňňir gatnaşýarlar.

Ekologik hereket giň gerim alýar, demirgazyk derýalarynyň suwuny başga ugra akdyrmak barada alnyp barylýan iş şol hereketiň inisiatiwasy boýunça bes edildi, Baýkal kölüni, Garabogaz kölüni dikeltmek Aralyň basseýnini howpdan halas etmek barada iş alnyp barylýar.

Jemgyýeti demokratizasiýalaşdyrmak prosesi öz – özünden ýüze çykan syýasy klublaryň, assosiasiýalaryň, halk frontlarynyň we beýleki meýletin birleşmeleriň köp – köp döremeklerinden hem mälim boldy.

Durmuş, praktika olaryň köpüsiniň jemgyýeti mundan beýläk-de demokratizasiýalaşdyrmak, tebigy sredany we medeni mirasy aman saklamak ugrunda çykyş edýändiklerini görkezýär, bu bolsa olar bilen hyzmatdaşlyk etmek hem gürrüň geçirmek üçin oňat esas bolup durýar.

Şol wagtyň özünde-de, käbir formal däl guramalarda we hereketlerde ýagdaýy durnuksyzlandyrmaga, adamlaryň janyna we howpsuzlygyna wehim salmaga çalyşýan ekstrmistik, milletçi, halka garşy güýçler ýüze çykyp bilýär.Şu şertlerde kanunyň güýjüni peýdalanmak gerekdir. Şuňa görä-de, Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 30-njy maddasynyň konstitusion gurluşy zorluk bilen üýtgetmegi maksat edinýän, özleriniň alyp barýan işinde zorlugy ulanmaga ýol berýän, raýatlaryň konstitusion hukuklaryna we azatlyklaryna garşy çykyş edýän, urşy, teniniň reňki boýunça, milli, dini duşmançylygy wagyz edýän, halkyň saglygyna we ahlak sypatlaryna hyýanat edýän syýasy partiýalaryň, beýleki jemgyýetçilik, harbylaşdyrylan birleşikleriň, şeýle hem milli ýa-da dini alamatlar boýunça syýasy partiýalaryň döredilmegi we işlemegi gadagan edilýär” diýilmegi tötänden däldir.

8-nji tema: Syýasy aň, syýasy özüňi alyp baryş we syýasy

medeniýet. – 4 sagat

MEÝILNAMA

1. Syýasy aň düşünjesi.

2. Syýasy aňyň esasy görnüşleri. Liberal aň. Konserwatiw aň. Sosial-demokratik aň.

3. Sosializasiýa düşünjesi.

4. Syýasy medeniýet düşünjesi.

1. Syýasy aň düşünjesi.

Syýasy aň adamyň syýasy sferada ýaşamak ukybyny kesgitleýän ruhy hadysalary, onuň syýasy-jemgyýetçilik ukyplaryny dolandyryş edaralary bilen aragatnaşyk etmek, hukuklaryny we azatlyklaryny, maksatnamalary, meýilnamalary we beýeki amala aşyrmak üçin jogapkärçilik çekmek ukyplaryny öz içine alýar.

Köpçüligiň aňynyň ýagdaýyna düşünmek köp pursatda hökümetiň ýa-da partiýanyň syýasatynyň ýa-da ideologik konsepsiýasynyň mazmunyna göz ýetirmekden has kyn bolýar. Onuň kynlygynyň sebäbi, köpçüligiň aňynyň ýüze çykyş görnüşlerine daşyndan syn edip bolsa-da, olar hemişe anyk we takyk bolmaýar, çünki yzygiderli üýäp durýar. Dürli adamlar tarapyndan goldaw tapýan dürli ideýalar we garaýyşlar şol adamlaryň ruhy dünýäsini, onda-da örän çylşyrymly, kähalatda gapma-garşylyklardan doly ruhy dünýäsini aňladyärlar. Köpçüligiň aňynda adamlaryň dürli talaplaryny, isleg-ymtylmalary we düşünjeleri, olara dürli ideologiýalaryň täsiriniň yzlary we galyndylary şöhlelenýär.

Syýasy aň adamlar tarapyndan öz gatnaşyklaryna akyl ýetirmek prosesinde we öz isleglerini, talaplaryny durmuşa geçirmegiň şol gatnaşyklar tarapyndan şertlendirilýän obýektleri we usullary kesgitlemek prosesinde kemala gelýär. Elbetde, syýasy aňyň mazmunynda adamalaryň umuman alnan islendik talaplary däl-de, eýsem olaryň diňe nähili-de bolsa, belli bir derejede syýasy iş, hereket bilen dahyllylarynyň aňlatma tapýandygy düşnüklidir. Syýasy garaýyşlar, ynamlar, badalgalar şeýle dahyllylygyň (degişliligiň) netije bolmak bilen, olarda şahsy we toparlaýyn motiwler jemgyýetçilik-syýasy motiwlere öwrülýärler. Şeýle öwrülişe islegleriň, talaplaryň, aýratyn görnüşi – adamlaryň jemgyýetde öz gatnaşygyna düşünmek, ornuny kesgitlemek, haýsy bolsa-da adamlaryň ol ýa-da beýleki bir umumylygyna goşulmak (synpy gatlak, millet) talapy, islegi itergi berýär.

Syýasy aňyň kemala gelmeginiň ýollary köp dürlüdir. Bu proses jemgyýetçilik-syýasy hakykat baradaky informasiýany tankydy seljermek, paýhasly umumylaşdyrmak we özleşdirmek arkaly bolup biler. Onuň ösüşine partiýanyň ýa-da başga bir syýasy hereketiň maksatlaryna düşünmek we olaryň birine goşulmak itergi berip biler. Duýgudaşlyk etmek meselesini-de, ýagny, haýsydyr bir syýasy ideýanyň adalatlylygyna ynanmak prosesini-de ýatdan çykarmaly däl.

Şol bir wagtyň özünde, adam ol ýa-da beýleki bir syýasy herekete gatnaşsa-da, onuň syýasy garaýyşlarynyň ýüzleý ýa-da salgymlaýyn häsiýetli bolmagy-da mümkindir. Ýerliçilik, taýpaparazlyk, ownuk etniki umumylyklaryň tarapdary bolan bolup öz şahsy bähbidiňi goramaga çalyşmak muňa mysaldyr.

2. Syýasy aňyň esasy görnüşleri. Liberal aň. Konserwatiw aň. Sosial-demokratik aň.

Taryhy nukdaý nazardan syýasy aňyň görnüşleri köp dürlüdir. Adamzadyň ösüşiniň her bir etapynda şol zamana mahsus syýasy garaýyşlar we düşünjeler hereket edipdirler. Bu meselede gadymy dünýäniň, orta asyrlaryň, täze taryhyň mazmunyna syn etmek ýeterlikdir.

Häzirki zaman hem onda bar bolan syýasy aň düşünjeler dürlüligi bilen tapawutlanýar. Biz olaryň iň giň ýaýranlarynyň üçüsiniň üstünde durup geçeris.

Liberal aň olaryň arasynda ilkinji emele gelen syýasy aň görnüşidir. Jon Likk, Tomaz Gobs we Adam Smit ony esaslandyryjylar hasaplanýarlar (XVIII asyr). Olar feodalizmiň şertlerinde döräp başlap buržuaz indiwidiň aýratynlaşmagyny we kemala gelmegini esaslandyrypdyrlar.

Liberal aňyň ilkinji ugur alyş düzgüni şahsyýetiň hukuklarynyň we azatlyklarynyň mukaddesligini we eldegrilmesizligini ykrar etmekden ybaratdyr. Adam hukuklary we azatlyklary (ýaşamak hukugy, erkinlik hukugy, şahsy eýeçilik hukugy) jemgyýetiň we döwletiň bähbitlerinden ýokary goýulýär.

Geçen asyryň birinji ýarymynda (1929-1933 ýyllar) bolup geçen çuň krizis liberalizmiň käbir gowşanlyklaryny ýüze çykardy. Ol sosial deňsizligiň ösüş prosesiniň öňüni almaga kepillendirilen şertleri doly döretmekde bäden gaýtmalara ýol berdi. Şoňa görä-de aňyň bu görnüşi häzirki wagtda ilki başdaky görnüşini özgertmäge girişdi. Liberal aň öz mazmunyna täzelikler girizýär. Mysal üçin, häzirki zaman liberal any döwletiň sosial funksiýalarynyň giňelmegini, onuň ykdysady, sosial sferalaryň işine goşulmagynyň çäkleriniň giňelmegini ykrar edýär.

<== попередня сторінка	\|	наступна сторінка ==>
Myradowa G.B, Esenowa O.J., 5 страница	\|	Myradowa G.B, Esenowa O.J., 7 страница

Не знайшли потрібну інформацію? Скористайтесь пошуком google:

Генерація сторінки за: 0.014 сек.